Jak rozmawiać z nastolatkiem?

 

Jak rozmawiać z nastolatkiem?

Drodzy Rodzice,

okres dorastania to naprawdę wymagający czas – zarówno dla młodych ludzi, jak i dla Was. Nastolatek szuka siebie, podejmuje pierwsze poważne decyzje, mierzy się z emocjami, których sam jeszcze nie rozumie. Uczy się poprzez błędy, sprawdza granice, szuka swojego „Ja”. Czasem protestuje, nie słucha, podnosi głos, chce mieć rację za wszelką cenę. To nie dlatego, że jest „złośliwy” – on po prostu próbuje zrozumieć siebie i świat.

W takich momentach kluczem jest rozmowa. Ale nie byle jaka. Rozmowa, która rzeczywiście coś wnosi. Chciałbym podzielić się kilkoma wskazówkami, które – z doświadczenia – naprawdę działają.

Po pierwsze: mów krótko i konkretnie.

Nastolatek bardzo szybko zamyka się, kiedy czuje, że ktoś go ocenia. Zamiast:

„Musisz bardziej się starać”, „Znowu zrobiłeś źle” –

lepiej powiedzieć:

„Co się właściwie wydarzyło?”

„Jak mogę ci pomóc?”

Unikajmy ocen typu: „Przesadzasz”, „Nie masz powodu do stresu”. One nie pomagają. One bolą. I od razu ustawiają dziecko w trybie obronnym.

Po drugie: jedno pytanie wystarczy.

Kiedy pojawia się seria pytań, nastolatek czuje się jak na przesłuchaniu. Zadaj jedno, ale naprawdę go wysłuchaj. Nie poprawiaj, nie dopowiadaj, nie kończ za niego zdań.

To, że wysłuchasz, nie oznacza, że się ze wszystkim zgadzasz – oznacza tylko, że traktujesz go poważnie.

Po trzecie: granice są ważne.

Nawet jeśli dziecko protestuje, granice dają mu poczucie bezpieczeństwa. Nie muszą być narzucone „z góry”. Warto o nich porozmawiać.

Zamiast kary – konsekwencja. Np.:

„Jeśli dziś nie oddasz telefonu o 23:00, to jutro oddasz go godzinę wcześniej.”

Prosto, spokojnie, bez krzyków. To naprawdę działa.

Po czwarte: pozwól na błędy i wspieraj samodzielność.

Nastolatek nie nauczy się odpowiedzialności, jeśli wszystko będziemy robić za niego albo za każdym razem mówić mu, co ma zrobić. On uczy się dopiero wtedy, kiedy może spróbować sam – i tak, czasem źle wybierze. To normalne.

Kontroluj, ale zostaw przestrzeń. Pomagaj, ale nie wyręczaj.

I koniecznie doceniaj wysiłek, nie tylko efekt.

„Widzę, ile pracy w to włożyłeś” działa o wiele mocniej niż jakakolwiek nagroda.

Drodzy Rodzice, rozmowa z nastolatkiem bywa trudna, ale nie musi być walką. Czasem wystarczy spokojny ton, jedno pytanie i odrobina uważności, żeby otworzyć ważny dialog. A im więcej w tej relacji będzie zrozumienia i szacunku, tym łatwiej dziecku będzie przejść przez ten skomplikowany, ale piękny czas dorastania.

Jeśli mogę w czymkolwiek wesprzeć – jestem do Państwa dyspozycji.

Bibliografia ;

MacKenzie, R. J. (2010). Kiedy pozwolić? Kiedy zabronić?. Media Rodzina.

Trempała, J. (2011). Psychologia rozwoju człowieka. Warszawa. PWN.

 

Psycholog  Anna Radwańska