Aktywność fizyczna jako kluczowy czynnik prawidłowego rozwoju dziecka

 

Aktywność fizyczna jako kluczowy czynnik prawidłowego rozwoju dziecka

 

Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz obserwacji rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym należy podkreślić, że aktywność fizyczna odgrywa kluczową rolę                                   w kształtowaniu harmonijnego rozwoju dziecka. Ruch sprzyja nie tylko zdrowiu somatycznemu, lecz także wspiera rozwój funkcji poznawczych, emocjonalnych oraz społecznych.

Okres przedszkolny jest czasem szczególnie wrażliwym na kształtowanie nawyków                               i zainteresowań. Dzieci w tym wieku wykazują znaczną plastyczność w zakresie uczenia się, co sprawia, że angażowanie ich w różnorodne formy aktywności ruchowej przynosi wymierne efekty rozwojowe. Badania dowodzą, iż uczestnictwo w zabawach ruchowych poprawia pamięć i zdolność koncentracji (Becker i in. 2014), a sam wiek przedszkolny sprzyja szybkiemu doskonaleniu zdolności poznawczych i motorycznych (Myer i in. 2015). Wyniki badań wskazują ponadto, że częste przebywanie na świeżym powietrzu oraz udział w zorganizowanych zajęciach ruchowych pozostają        w istotnym związku z gotowością szkolną, rozumianą jako zdolność do podjęcia wymagań edukacyjnych i społecznych (Duncan i in. 2007). Aktywność fizyczna wspiera rozwój funkcji wykonawczych – procesów poznawczych niezbędnych do planowania, samokontroli oraz realizacji działań ukierunkowanych na cel. Nie bez znaczenia pozostają kompetencje społeczne, takie jak zdolność współpracy, regulacja emocji czy rozumienie perspektywy zarówno swojej, jak i innych, które – obok funkcji wykonawczych – mają istotne znaczenie dla wyników edukacyjnych w perspektywie krótko-              i długoterminowej. (Becker i in. 2018). Należy podkreślić, że brak odpowiedniej aktywności fizycznej stanowi poważne zagrożenie dla prawidłowego rozwoju dziecka. Ograniczenie ruchu prowadzi nie tylko do obniżenia sprawności fizycznej, lecz także może skutkować trudnościami w zakresie koncentracji, regulacji emocji, kompetencji społecznych i językowych. Deficyt aktywności sprzyja również występowaniu licznych trudności somatycznych, takich jak osłabienie mięśni, obniżona wydolność organizmu, nadwaga, wady postawy czy zaburzenia koordynacji ruchowej. Słaba kondycja fizyczna i niewystarczający rozwój układu mięśniowo-szkieletowego mogą prowadzić do szybszej męczliwości dziecka, a w konsekwencji do obniżenia koncentracji i motywacji do nauki. Długotrwały deficyt ruchu sprzyja także nasileniu negatywnych konsekwencji nadmiernego korzystania z urządzeń ekranowych, co w efekcie może prowadzić do opóźnień w rozwoju poznawczym i emocjonalnym (Carson i in. 2017; Hinkley i in. 2012).

Wnioski:

W świetle powyższych ustaleń należy stwierdzić, że systematyczna aktywność fizyczna w wieku przedszkolnym stanowi istotny czynnik rozwoju poznawczego, emocjonalnego i społecznego dziecka. Z tego względu wskazane jest, aby rodzice oraz nauczyciele przedszkolni tworzyli warunki sprzyjające codziennej aktywności ruchowej, zarówno w formie zorganizowanych zajęć sportowych, jak                    i spontanicznej zabawy na świeżym powietrzu.

 

Bibliografia:

Becker D.R., Grist C.L., Caudle L.A., Watson M.K., 2018, Complex physical activity, outdoor play, and school readiness among preschoolers, „Global Education Review”, vol. 5 (2).

Becker D.R., McClelland M.M., Loprinzi P., Trost S.G., 2014, Physical activity, self-regulation, and early academic achievement in preschool children, early education and development, vol. 25 (1),

Carson V., Rahman A.A., Wiebe S.A., 2017, Associations of subjectively and objectively measured sedentary behavior and physical activity with cognitive development in the early years, „Mental Health and Physical Activity”, vol. 13

Chruszcz, A., 2022, Czy Norwedzy wiedzą lepiej? Aktywność fizyczna jako podstawowa potrzeba i prawo dzieci, Ars Educandi 19/2022,

Duncan G.J., Dowsett C.J., Claessens A., Magnuson K., Huston A.C., Klebanov P., Pagani L.S., Feinstein L., Engel M., Sexton H., Duckworth K., Brooks-Gunn J., 2007, School readiness and later achievement, „Developmental Psychology”, vol. 43 (6).

Hinkley T., Salmon J., Okely A.D., Crawford D., Hesketh K., 2012, Preschoolers’ physical activity, screen time, and compliance with recommendations, „Medicine and Science in Sports and Exercise”, vol. 44 (3)

Myer G.D., Faigenbaum A.D., Edwards N.M., Clark J.F., Best T.M., Sallis R.E., 2015, Sixty

minutes of what? A developing brain perspective for activating children with an integrative exercise approach, „British Journal of Sports Medicine”, vol. 49 (23)

Psycholog, pedagog i terapeuta 

Radwańska Anna