Dysleksja.

Dyktando w 10 punktach - z komentarzem ortograficznym 

Opr.: prof. dr hab. Marta Bogdanowicz 

1. Umów się z dzieckiem, że codziennie będziecie robić dyktando obejmujące 3 zdania. Wymyślcie wspólnie nagrodę po każdym tygodniu pracy. 

2. Zaznacz w książce dziecka 3 zdania i przeczytaj na głos pierwsze zdanie. 

3. Dziecko powtarza zdanie i omawia pisownię każdego wyrazu (podaje zasady pisowni).

4. Dziecko zapisuje zdanie (podobnie postępuje z następnymi zdaniami). 

5. Dziecko samodzielnie sprawdza cały napisany tekst. 

6. Dorosły sprawdza tekst. Jeżeli znajdzie błędy, podaje ich liczbę. 

7. Dziecko ponownie sprawdza tekst z pomocą słownika ortograficznego.

 8. Dorosły sprawdza poprawiony tekst. Jeżeli nadal są błędy, wskazuje tekst, z którego dyktował zdania. 

9. Dziecko porównuje napisany tekst ze wzorem i ostatecznie poprawia błędy. 

10. Dziecko opracowuje błędnie napisane wyrazy (np. podaje zasady pisowni, wyrazy pokrewne, odmienia wyraz przez przypadki, wymienia na inne formy). 

Uwagi: Podstawowym założeniem stosowania techniki: dyktando z komentarzem ortograficznym jest przeświadczenie o możliwości utrwalenia zasad pisowni i wytworzenia pełnej świadomości ortograficznej przez przekształcenie się nawyku "głośnego myślenia" - określenia zasad pisowni - w nawyk cichego przypominania ich sobie podczas pisania. Kolejnym zadaniem ćwiczenia jest wytworzenie nawyku dokładnego sprawdzania i poprawiania każdej pracy pisemnej po napisaniu. Dziecko ma prawo do popełnienia błędu, ale nie ma prawa pozostawić go bez poprawienia. Warunkiem uzyskania tych efektów jest wykonywanie omawianego ćwiczenia krótko, lecz systematycznie oraz zawarcie umowy z dzieckiem co do czasu pracy (codziennie), liczby dyktowanych zdań (zawsze tej samej) oraz nagrody (po każdym tygodniu ćwiczeń). W ten sposób dziecko nie będzie usiłowało tych spraw stale z nami negocjować. Tak więc ćwiczenie "dyktando w 10 - punktach" ma: 1. utrwalić znajomość zasad pisowni, 2. wytworzyć nawyk stałego przywoływania zasad ortograficznych podczas pisania, 3. wytworzyć nawyk stałego sprawdzania napisanego tekstu, a więc poczucie ODPOWIEDZIALNOŚCI za napisany tekst. 

Czym jest dysleksja i jakie są typy ?

Dysleksja - są to  specyficzne problemy w nauce czytania i pisania u dzieci/ młodzieży, która nie powinna mieć z nią problemów tzn: rozwija się na odpowiednim poziomie intelektualnym, nie posiada poważnych problemów ze wzrokiem czy słuchem.

Wyróżniamy kilka typów trudności związanych z nauką czytania i pisania :

• Dysleksja- zaburzenia umiejętności czytania
• Dysfragia – specyficzne zaburzenia/trudności w opanowaniu właściwego poziomu graficznego pisma.
• Dysotrografia – specyficzne zaburzenia/trudności w komunikowaniu się za pomocą pisma a szczególnie z opanowaniem zasad poprawnej ortografii.
• Dyskalkulia – trudności w uczeniu się matematyki.
• Dysmuzja – trudności w uczeniu się muzyki.

 Źródło :  

W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa 2004, s 136

 G. Krasowicz-kupis, Psychologia dysleksji, Warszawa 2008, s 35

M. Dąbrowska , Moje dziecko jest dyslektykiem, Warszawa 2003, s 8 .






Objawy Dysleksji :

Objawy dysleksji w poszczególnych funkcjach :

• zaburzenia analizy i syntezy wzrokowej trudności występują:

• w wypowiadaniu się – dziecko nie dostrzega wielu szczegółów, opis np. obrazka jest bardzo ubogi.
• W rysowaniu – rysunki są ubogie, dziecko nie potrafi odwzorowywać prostych figur geometrycznych, znaków graficznych i cyfr
• W czytaniu – mylenie liter o podobnym kształcie /a-o , d – b ,g- p , m – n/ opuszcza litery, sylaby, wyrazy, tempo czytania wolne , czytanie nierytmiczne
• w pisaniu – trudności w zapamiętywaniu kształtów liter, mylenie liter o podobnym kształcie, pomija znaki diakrytyczne / kropek, przecinki, ogonki/.Pomimo dobrej znajomości zasad pisowni ortograficznej popełnia liczne błędy

• zaburzenia analizy i synteza słuchowa

- wypowiadaniu się – ubogie słownictwo, występują agramatyzmy, zniekształcenie wyrazów

- czytaniu – długo utrzymuję się technika literowania, kłopoty z syntezą dźwięków,

nie uwzględnianie są znaki przystankowe. Błędy w czytaniu opuszczanie liter i sylab, mylenie wyrazów o podobnym brzmieniu.

• Zaburzenia w sferze ruchowej

ruchy powolne, brak precyzji, zręczność, napięcie mięśniowe,
niesprawność manualna/trudności w trzymaniu ołówka, rysowaniu, wycinaniu.
obniżony poziom graficzny prac / niestaranne pismo, wychodzenie poza linię /zaburzenie procesy lateralizacji 

Objawy u osób w wieku gimnazjalnym :

Języki obce :

• Trudności z poprawnym pisaniem pomimo prawidłowych wypowiedzi ustne
• Trudności z budowaniem wypowiedzi ustnych
• Trudności z zapamiętywaniem słówek
• Trudności w odróżnianiem podobnych słów
• Nieprawidłowa wymowa
• Trudności z rozumieniem i zapamiętaniem tekstu mówionego oraz nagranego na taśmę
• Kłopoty z zapisaniem pisowni w odpowiedniej formie gramatycznej.

Język Polski :

• wolne tempo czytania( czasami jest to jedyny objaw trudności w czytaniu)
• trudności ze zrozumieniem i zapamiętaniem tekstu czytanego, niechęć do czytania długich i grubych książek

Pisanie :

• nieprawidłowa pisownia dominuj a błędy ortograficzne bądź tylko błędy ortograficzne, pomimo znajomości zasad ortograficznych
• trudności z organizacją tekstu ( wypowiedzi pisemne)
• Trudne do odczytanie pismo

Matematyka i Arytmetyka 

• Błędne zapisywanie i odczytywanie liczb wielocyfrowych
• Przestawianie cyfr ( 56 – 65)
• Trudności z dodawaniem w pamięci bez użycia kartki papieru
• Nieprawidłowa organizacja przestrzenna zapisu działań matematycznych , przekształcania wzorów.
• Zapisywanie znaków nierówności na „odwrót”
• Nieprawidłowy odczytywanie treści z zadaniach tekstowych
• Nieprawidłowe wykonanie wykresów

Geometria :

• Trudności w z zadaniami angażując wyobraźnię przestrzenną
• Niski poziom graficzny wykresów i rysunków

Biologia :

• Trudności z opanowaniem terminologii
• Trudności z organizacją przestrzenna schematów i rysunków
• Trudności z zapisywaniem i zapamiętaniem łańcuchów reakcji łańcuchowych
• Trudności z opanowaniem systematyki

Chemia:

• Nieprawidłowe zapisywanie łańcuchów reakcji chemicznych
• Problemy z opanowaniem terminologii
• Trudności z zapamiętywaniem danych zorganizowanych przestrzennych .

Geografia :

• Trudności z czytaniem i pisaniem map
• Trudności z orientacją w czasie i przestrzeni ( wykazywanie kierunków na mapie i w przestrzeni, obliczanie stref czasowych, położenia geograficzne, kąta podania słońca )
• Trudności w zapisywaniu i zapamiętaniu nazw geograficznych

Historia i Wiedza o społeczeństwie :

• Trudności z zapamiętywaniem nazw i nazwisk
• Zła orientacja w czasie,( chronologia , daty )
• Trudności orientacją na mapach historycznych

Kultura Fizyczna

• Trudność z opanowaniem układów gimnastycznych( sekwencje ruchowe zorganizowane w czasie i przestrzeni )
• Trudność z bieganiem i ćwiczeniami równoważnymi
• Trudność w opanowaniu gier wymagających użycia piłki( tenis ziemny, stołowy , koszykówka , siatkówka )
• Niechęć do uprawiania sportów wymagających równowagi (deskorolka , windsurfing , snowboard, )

 M.Bogdanowicz , A Adryjanek , Uczeń z dysleksją na lekcjach języka polskiego. Poradnik dla  Polonistów, Warszawa 2004

 M.Bogdanowicz, A Adryjek , Uczeń dz.cyt . Warszawa 2004

 M.Bogdanowicz , A Adryjek, Uczeń dz.cyt. .Warszawa 2004.    

 M.Dąbrowska ,Moje dz.cyt, Warszawa 2003 , s .11-12

Wszystko o dysleksji :)
Niebawem pierwsze informacje :)
Zapraszam do lektury:)